سابقه و هدف: گسترش اعتیاد در میان اقشار مختلف جامعه، منجر به تاسیس درمانگاه های ترک اعتیاد در 28 استان کشور در سال 1378 گردید. با توجه به اهمیت شناخت علل اقدام به ترک اعتیاد و در نتیجه ارتقای عملکرد این درمانگاه ها و افزایش مراجعه به آنها، مطالعه حاضر در سال های 80-1379 با هدف تعیین عوامل مرتبط با اقدام به ترک اعتیاد انجام گرفت.مواد و روش ها: تحقیق به روش توصیفی – تحلیلی، بر روی کلیه نمونه هایی صورت پذیرفت که به صورت داوطلبانه به کلینیک مراجعه می کردند. عوامل مرتبط در چهار قلمرو خانوادگی، اقتصادی، اجتماعی و فردی بوده و نیز نوع ماده مصرفی، مدت اعتیاد و ... بررسی و ثبت گردید. پرسش نامه به روش اعتبار محتوایی سنجش شد و مورد قضاوت آماری قرار گرفت.یافته ها: 32 نفر معتاد بررسی شدند که 59 درصد مرد و در سنین 9.3±37 سال بودند. 37.5 درصد افراد سابقه اعتیاد در خانواده داشتند. سن شروع اعتیاد 20±7.7 سال و مدت اعتیاد 9.9±17 سال بود.  2/3آنها معتاد به تریاک بوده و در 78% موارد، مشوق برای ترک اعتیاد «دیگران» بودند. هزینه اعتیاد ماهیانه آنها، 1/5 درآمد ماهیانه بود و مهم ترین عوامل برای اقدام به ترک اعتیاد، ترس از آبروریزی، از دست دادن شغل و کشیده شدن به کارهای خلاف قانون بود. طول مدت اعتیاد یا طول مدت اقدام به ترک اعتیاد در افراد دارای سابقه اعتیاد در خانواده، به طور معنی داری نسبت به سایرین بیشتر بود.نتیجه گیری و توصیه ها: زمینه های اجتماعی مهمترین عوامل مرتبط با اقدام به ترک اعتیاد هستند. انجام این تحقیق تجربی برای تعیین تاثیر تقویت زمینه های مذکور در ترک اعتیاد پیشنهاد می شود.

مقدمه: در ایران، طی 20 سال گذشته، میزان رشد سوء مصرف مواد بیش از 3 برابر نرخ رشد جمعیت بوده است. برای مقابله با این معضل، رویکرد کاهش تقاضا در سال های اخیر به تدریج گسترش یافته است که به طور کلی شامل سه رویکرد پیشگیری، درمان و کاهش آسیب است. در زمینه درمان، مراکز درمان سرپایی معتادان در حال حاضر اقدام به ارایه خدمات، جهت ترک معتادین نموده است. یک موضوع مهم در ترک اعتیاد، علت اقدام به ترک اعتیاد است. پژوهش حاضر با هدف تعیین عوامل مرتبط با اقدام به ترک اعتیاد در مراجعین به کلینیک های ترک اعتیاد استان خراسان شمالی طراحی و اجرا گردیده است.مواد و روش ها: تحقیق حاضر یک پژوهش توصیفی تحلیلی است که در مراجعین به کلینیک های ترک اعتیاد استان خراسان شمالی، در شش ماهه دوم سال 86 انجام شده است. واحدهای پژوهش به روش نمونه گیری آسان انتخاب شدند، ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بود. نمونه های مورد بررسی کسانی بودند که برای اولین نوبت جهت اقدام به ترک مراجعه و در اولین مراجعه و قبل از شروع درمان پرسشنامه را تکمیل نمودند. علاوه بر فاکتورهای دموگرافیک و تاریخچه مصرف و نوع، شکل و دفعات مصرف، عوامل مرتبط با ترک مورد بررسی مواد عبارت بودند از: عوامل خانوادگی، اجتماعی، اقتصادی و فردی همچنین عواملی مانند منافع و تهدیدها، خودبسندگی، راهنمایی برای اقدام، عوامل قادرساز و نگرش به رفتار نیز مورد بررسی قرار گرفتند.یافته های پژوهش: از 387 مراجعه کننده 343 نفر، 88.5) درصد) مرد و 44 نفر، 11.5) درصد) زن بودند؛ همگی سابقه اعتیاد به حداقل یک نوع مواد مخدر را دارا بودند. میانگین سن، 32.84±9.655 سال و میانگین سن شروع اعتیاد 22.87±7.142 سال و بیشترین مواد مصرفی به ترتیب تریاک، شیره، کریستال و هروئین بود. سابقه اعتیاد در خانواده در 49.6 درصد پاسخ دهندگان ذکر کرده اند و در 56 درصد موارد اولین تجربه اعتیاد به پیشنهاد دوستان بوده است. در 42 درصد موارد، مشوق برای ترک، خانواده بود.بحث و نتیجه گیری: بیشترین عوامل مرتبط با اقدام به ترک، به ترتیب عوامل اقتصادی، اجتماعی، عوامل قادرساز، فردی، راهنما برای عمل و عوامل خانوادگی بود. و مهم ترین عامل عدم اقدام به ترک اعتیاد «عدم خودبسندگی» بود.

هدف هدف از پژوهش حاضر بررسی اثربخشی روایت درمانی بر اضطراب فراگیر و مهارت مقابله با استرس همسران معتادان تحت درمان کلینیک های ترک اعتیاد بود. روش این پژوهش یک مطالعه نیمه آزمایشی دو گروهی سه مرحله ای (پیش آزمون، پس آزمون و پیگیری) می باشد. به منظور اجرای پژوهش از زنان دارای همسر معتاد به مواد افیونی و صنعتی تحت درمان در کلینیک های شهرستان نجف آباد در نیمه اول سال 1396، 30 نفر که تمایل به شرکت در طرح را داشتند به صورت هدفمند مبتنی بر ملاک های ورود و خروج انتخاب شدند. سپس به صورت تصادفی به دو گروه آزمایش (15 نفر) و گواه (15 نفر) تقسیم شدند. پرسش نامه اضطراب فراگیر، و راهبردهای مقابله ای لازاروس و فولکمن به عنوان پیش آزمون اجرا شد. گروه آزمایش تحت 8 جلسه (به صورت هفته ای دو جلسه 90 دقیقه ای) روایت درمانی قرار گرفتند و یک هفته پس از اتمام مداخله هر دو گروه مورد پس آزمون قرار گرفتند. پس از گذشت 45 روز پیگیری انجام شد. یافته ها نتایج نشان داد که روایت درمانی بر اضطراب فراگیر و مهارت مقابله با استرس همسران معتادین تحت درمان کلینیک های ترک اعتیاد تاثیر معناداری دارد (01/0>p). این نتایج طی گذر زمان نیز ثابت مانده اند. نتیجه گیری می توان روش روایت درمانی را جهت افزایش سلامت روان خانواده های معتادین در مراکز درمانی به کار برد.

مقدمه: اعتیاد یکی از پدیده های شوم اجتماعی است، که نه تنها بر روی زندگی فرد معتاد تاثیرات سویی دارد، بلکه اطرافیان و بستگان فرد معتاد نیز در معرض خطر آسیب های متعدد این پدیده اجتماعی قرار می گیرند. این که دلایل عدم رضایت مندی همسر معتاد متشکل از چه عواملی است و کمیت وکیفیت رضایت مندی در فرد معتاد وهمسر او تحت تاثیر عوامل مختلف از جمله سن آنان، سطح سواد آنان و مشابه آن، چگونه تغییر می کند و همچنین تلاش در جهت ارایه روش هایی که به ایجاد ارتباط و نفوذ به دنیای معتاد می انجامد، منجر به شکل گیری احساسات مثبت در بیمار شده، که خود گام مثبتی در راستای بهبودی او به شمار خواهد آمد. میزان رضایت مندی معتادین وهمسران آنان در رابطه با عوامل مختلف و تفاوت های میان آن دو، هدف انجام پژوهش حاضر بوده است.روش کار: تعداد 73 نفر معتاد متاهل تک همسر و همسرانشان از جامعه پژوهش انتخاب شده اند که در مجموع تعداد کل نمونه برابر 146 نفر می باشد. نمونه ها مراجعه کنندگان به کلینیک درمان و ترک اعتیاد؟ ! مشهد بوده که به پر کردن پرسش نامه ها تمایل داشته اند. روایی وپایایی پرسش نامه  مورد تایید قرار گرفت. متغیرهای مورد بررسی شامل تحصیلات، نوع ماده مصرفی، مدت اعتیاد و رابطه خویشاوندی با همسر معتاد و شاخص رضایت زناشویی است، که ابزاری روا برای اندازه گیری میزان، شدت و یا دامنه مشکلات زن یا شوهر در رابطه زناشویی می باشد. جهت تعیین پایایی ابزار از آلفای کرونباخ استفاده شده است. دسته بندی میزان رضایت مندی بر اساس z-score انجام گردید.نتایج: در جمعیت مورد بررسی شامل 146 نفر معتادین وهمسران آنها، در سه گروه شامل گروه "شوهر معتاد، زن غیر معتاد" 90 نفر گروه "زن معتاد، شوهر غیر معتاد" 26 نفر و گروه "زن وشوهر معتاد" 30 نفر، میزان رضایت مندی آنان اعم از زن و مرد در سطح متوسط ارزیابی گردید. آزمون و یلکاکسون تفاوت معنی داری را بین سطوح رضایت شوهران (که غالبا خود معتاد بودند) و همسران آنها که غالبا  غیر معتاد بودند نشان نداد (0.76=p). بین رضایت زناشویی معتادان و سن (0.012=p)، تحصیلات (0.029=p)  و نوع ماده مصرفی آنها (0.045=p)، رابطه معنی داری وجود داشت، اما بین رضایت زناشویی معتادان و مدت اعتیاد آنها رابطه معنی داری وجود نداشت.بحث: از آن جا که میزان رضایت مندی زناشویی معتادین مراجعه کننده برای ترک اعتیاد وهمسران آنها، در این مطالعه، در حد متوسط مورد ارزیابی قرارگرفت و این خود در تقابل نسبی با نقش مخرب اعتیاد در روابط عاطفی خانواده قراردارد، لذا به نظر می رسد که عوامل رفتاری وشخصیتی دیگری که کمتر متاثر از فرآیند اعتیاد در افراد معتاد وهمسران آنان بوده در شکل گیری این میزان رضایت مندی  دخالت داشته باشد که از آن جمله می توان به عزم بیمار و حمایت همسر او در جهت ترک اعتیاد اشاره داشت که نتیجه حاصل از آن و تلاش های مثبتی که در راستای آن به انجام می رسد در ایجاد رضایت مندی معتاد و همسرش موثر می باشد.

مقدمه: کودک آزاری شامل آزارهای جسمی، روانی، جنسی و بد رفتاری با کودک می شود و به سلامتی و آسایش کودک آسیب می رساند. با توجه به اهمیت موضوع، این بررسی جهت تعیین میزان شیوع کودک آزاری در افراد وابسته به مواد افیونی مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد خود معرف شهر یزد اجرا گردید. روش بررسی: این مطالعه به صورت مقطعی بر روی 300 نفر شامل دو گروه 150 نفری معتاد و غیر معتاد انجام گرفت، گروه معتاد از بین افراد مراجعه کننده به مراکز ترک اعتیاد شهر یزد و گروه غیرمعتاد به طور تصادفی از جامعه انتخاب شد. جمع آوری داده ها به کمک پرسشنامه پژوهشگر ساخته، و تجزیه و تحلیل داده ها با آزمون آماری (کای اسکور) صورت گرفت. نتایج: از 150 نفر معتاد(56%) کودک آزار بودند، 3/45% مرد، 7/10% زن، 7/18% تحصیلات بسیار پایین، 46% سابقه طلاق در خانواده، 38% سابقه آزار جسمی در کودکی داشتند. بیشترین نوع آزار جسمی سیلی زدن به صورت، 24% بود، که 26% این افراد اعلام کردند که یان عمل اقدامی در جهت تربیت است. از 150نفر گروه سالم 42% کودک آزار ، 7/26% مرد،3/15% زن، 4/23% سابقه طلاق در خانواده، 4/30% خود در کودکی آزار جسمی دیده بودند که بیشترین نوع آزار جسمی سیلی زدن با فراوانی 7/22% بود که از این تعداد 33% علت این اقدام را تربیت فرزند اعلام نمودند. نتیجه گیری: ارتباط مستقیمی بین کودک آزاری و وابستگی به مواد افیونی دیده شد. سطح تحصیلات پایین، سابقه طلاق در خانواده و قربانی کودک آزاری بودن در کودکی در ایجاد این پدیده نقش دارد. لذا ضرورت پایش کودکان، تدوین قوانین حمایت از کودکان و ایجاد مراکز حمایتی و آموزش والدین می تواند در کاهش کودک آزاری نقش داشته باشد.

زمینه و هدف: تجاوز به حقوق کودکان، آسیب رسانی بدنی و روانی، سوء رفتار یا رفتار مسامحه گرانه و نادرست، کودک آزاری اطلاق می شود که در اثر این اعمال، سلامتی و آسایش کودک آسیب می بیند. با توجه به اهمیت موضوع، این بررسی جهت تعیین میزان شیوع کودک آزاری در افراد وابسته به مواد افیونی مراجعه کننده به مرکز ترک خود معرف دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان طراحی و اجرا گردید. مواد و روش ها: در این مطالعه مقطعی 648 نفر از والدین وابسته به مواد افیونی به صورت تصادفی نظام دار انتخاب و مورد مطالعه قرار گرفتند. جمع آوری داده ها با کمک پرسش نامه پژوهشگر ساخته و تجزیه تحلیل داده ها با آزمون مجذور کای انجام شد. یافته ها: از بین نمونه های مورد مطالعه 81.9% کودک آزار بودند. 87.8% آن ها در گروه سنی 60-41 سال قرار داشتند. در 93.30% نمونه های وابسته تزریقی، 89% والدینی که سابقه اعتیاد در خانواده خود داشتند، 95% از والدینی که سابقه طلاق را ذکر نمودند، 90.9% از والدینی که سابقه آزار جسمی و 87.9% والدینی که تجربه آزارهای مسامحه در دوران کودکی خود داشتند، کودک آزار بودند. بیشترین نوع آزار جسمی سیلی زدن به صورت (17.86%) و بیشترین نوع مسامحه محروم کردن از صحبت و توجه (16.44%) بود. اقدام به کودک آزاری، در 20.82% موارد در هنگام قطع مصرف مواد و بیشترین احساس بعد از ارتکاب به کودک آزاری احساس گناه (36.87%) و احساس غمگینی (35.25%) توسط نمونه ها بیان شد. نتیجه گیری: این مطالعه نشان داد که ارتباط مستقیمی بین کودک آزاری و وابستگی به مواد افیونی وجود دارد. همچنین عوامل دیگری در ارتباط با کودک آزاری وجود دارند از جمله: سطح تحصیلات، درآمد خانواده و  سابقه اعتیاد در خانواده والدین، سابقه طلاق در خانواده والدین. بنابراین ضرورت پایش کودکان، تدوین قوانین جهت مداخله و حمایت از قربانیان، ایجاد مراکز حمایتی و آموزش مهارت های غلبه بر استرس و اعتیاد در والدین در کاهش کودک آزاری احساس می شود.

هدف: در پژوهش حاضر ارتباط بین ویژگی های شخصیتی و عود بیماری اعتیاد در مراجعه کنندگان به کلینیک تخصصی ترک اعتیاد آتیه نو کرج بررسی شده است. روش: روش تحقیق از نوع تحلیلی-گذشته نگر و شاهد-موردی است. بدین منظور 30 نفر از افرادی که یک ماه پس از سم زدایی، مصرف مجدد داشتند انتخاب شدند و از میان پرونده های بیمارانی که مصرف مجدد نداشتند به تصادف 30 نفر انتخاب شدند. ابزار گردآوری داده ها پرسش نامه شخصیتی مینه سوتا (فرم کوتاه) بود. برای مقایسه ویژگی های شخصیتی، میانگین نمرات تراز شده در 11 مقیاس پرسش نامه از آزمون آماری t بهره گرفته شد. برای بررسی رابطه نیمرخ روانی و مصرف مجدد مواد آزمون خی دو به کار برده شد. پردازش های آماری به کمک نرم افزار spss  نسخه 16 انجام شد. یافته ها: نتایج نشان دادند که در زمینه ویژگی های افسردگی و پارانوئید رابطه معنی داری بین دوگروه وجود دارد و این دو ویژگی در گروه عود کننده بیشتر است. نتیجه گیری: به طور کلی ارتباطی بین ویژگی های شخصیتی و عود بیماری اعتیاد دیده نشد.

زمینه: وابستگی به مواد و به خصوص مت ­آمفتامین به دلیل تأثیر بر ساختار شناختی (از جمله برنامه ­ریزی، انعطاف ­پذیری و توجه) زمینه ­ساز تکانشگری می ­شود. بنابراین بررسی و مقایسه ابعاد تکانشگری در گروه ­های مختلف مصرف ­کننده مواد برای متناسب ­سازی مداخلات یک ضرورت اجتناب ­ناپذیر است. هدف: این مطالعه با هدف مقایسه تکانشگری شناختی، حرکتی و بی برنامگی در افراد وابسته به مت آمفتامین مراجعه­ کننده به کلینیک ترک اعتیاد با افراد غیر وابسته شهر شیراز انجام شد. روش: پژوهش از نظر هدف کابردی و از نظر روش ­شناسی یک مطالعه علّی-مقایسه ­ای بود. جامعه آماری این پژوهش را مردان وابسته به مت­ آمفتامین مراجعه ­کننده به مراکز ترک اعتیاد شهر شیراز در سال 1400 تشکیل دادند. با استفاده از روش نمونه­ گیری هدفمند 30 نفر از مصرف ­کنندگان مت­ آمفتامین و 30 نفر از افراد عادی از لحاظ سن، جنسیت و تحصیلات همتا شدند. برای جمع­آوری داده ­ها از پرسشنامه تکانشگری پاتون و همکاران (1995) استفاده شد. داده­های جمع­ آوری شده با استفاده از نرم­ افزار SPSS. 27 و تحلیل واریانس چند متغیری (MANOVA) تحلیل شد. یافته ­ها: نتایج حاصل از تحلیل واریانس چندمتغیری نشان داد که بین افراد مبتلا به مت ­آمفتامین و گروه غیر مصرف­ کننده در ابعاد تکانشگری عدم برنامه ­ریزی، تکانشگری حرکتی و نمره کل تکانشگری تفاوت وجود دارد (0/001 >P). به عبارت دیگر افراد مصرف ­کننده مت ­آمفتامین نمرات بالاتری در تکانشگری عدم برنام ه­ریزی، تکانشگری حرکتی و نمره کل تکانشگری به دست آوردند. همچنین بین افراد مصرف ­کننده و غیر مصرف ­کننده در تکانشگری شناختی تفاوتی وجود ندارد. نتیجه گیری: با توجه به این نتایج می­ توان نتیجه گرفت که تکانشگری می ­تواند در شروع، تداوم و عود پس از پرهیز از مصرف مواد تأثیرگذار است و مداخلات دارویی و روانشناختی باید به تکانشگری به عنوان یک سازه تسهیل ­کننده و تداوم ­بخش مصرف مواد توجه داشته باشند.

سابقه و هدف: در این مطالعه 548 نفر داوطلب ترک سیگار که بین سالهای 79-77 به نخستین کلینیک ترک سیگار کشور مراجعه نموده بودند، مورد بررسی قرار گرفتند.مواد و روش ها: این نفرات دوره های آموزش و درمان ترک سیگار ماهیانه که بصورت گروه های 15-6 نفری و شامل 7 جلسه یک و نیم ساعته بود را به پایان رساندند. از این تعداد 92 نفر (16.9%) کمتر از 10 نخ سیگار و 262نفر (48.1%) بین 20-11 و 191 نفر (35%) بیش از 20 نخ سیگار در روز مصرف می کردند.یافته ها: درصد ترک سیگار در گروه اول 95.7% در گروه دوم 89.3% و در گروه سوم 83.8% بود. درصد ترک سیگار در گروه هایی که مصرف سیگار کمتری دارند بطور معنی داری بیشتر بود (X2 for trend; p=0.003).همچنین از این تعداد 193 نفر (35.2%) بدون غیبت و 177 نفر (32.3%) یک جلسه غیبت و 178 نفر (32.5%) دو و سه جلسه غیبت در دوره آموزش و درمان داشتند. درصد ترک سیگار در این گروه های به ترتیب 94.8 و 93.8 و 75.8 درصد بوده است که با تعداد کمتری از غیبت ارتباط معنی داری داشت (p=0.0001).همچنین نه تنها اختلاف معنی داری بین درصد زنان و مردانی که به دلیلی موفق به اتمام دوره آموزش و درمان نمی شوند، وجود نداشت (p=0.72) بلکه اختلاف معنی داری بین میزان موفقیت ترک سیگار زنان و مردانی که دوره آموزش را به اتمام می رسانند نیز وجود نداشت (p=0.12).نتیجه گیری و پیشنهادات: بر اساس نتایج این مطالعه می توان عنوان نمود که درصد موفقیت در ترک سیگار در کلینیک مذکور در میان افرادی که تعداد نخ سیگار کمتری مصرف کرده و یا حضور بیشتری در جلسات آموزش و درمان داشته اند بسیار قابل توجه بوده است.